گزارش سمینار دندانپزشکی

 
اولین سمینار دندانپزشکی روز جمعه 1392/08/17 با حضور جناب آقایان شاه اویسی ( دندانپزشکان دوقلو ) و حدود 50 نفر از خانواده های دوقلوها و چندقلوها به صورت رایگان برگزار گردید.
طی این سمینار که راس ساعت 11 صبح شروع شد، آقایان شاه اویسی در مورد بیماریها و بهداشت دهان و دندان ایراد سخن فرمودند.
خلاصه اولین سمینار دندان پزشکی

نکاتی در مورد دندانهای شیری و دائمی کودکان :

·         ما دو سری دندان داریم، دندان شیری و دندان دائمی

نکته 1 : شروع رویش دندانهای شیری معمولا از 6 ماهگی آغاز می شود و تا حدود 2.5 سالگی ادامه دارد، که با علائمی مثل تب، درد و بی قراری همراه است.

·         معمولا رویش دندانهای فک پایین زودتر از فک بالا شروع می شود

·         شروع رویش دندانها در دختر بچه ها معمولا زودتر از پسر بچه ها است.

·         اولین دندان دائمی که در دهان کودک ظاهر می شود را دندان شش ساکگی می گویند که معمولا اولین دندان آسیای بزرگ است که بعد از انتهایی ترین دندان آسیا در دهن کودک قرار دارد و قبلش هیچ دندانی نبوده است

·         هرچه بچه از سن 6 سال به سمت 7 سال می رود به ترتیب دندانهای دائمی بچه هم شروع به رویش می کند

بین سن 7 سال تا 8 سالگی ابتدا دندانهای قدامی (جلویی) فک پایین که شامل 4 دندان می باشند و سپس دندانهای قدامی (جلویی) فک بالا شروع به رویش می کنند

·         در سن 8 تا 9 سالگی هم کم کم دندانهای نیش دائمی کودک رشد می کند

نکته 2 : دندان نیش در دندانپزشکی و اورتودنسی از اهمیت بالایی برخوردار است، ما خیلی از مشکلات ارتودنسی و کمبود فضا و نهفتگی دندانها در سنین بزرگسالی را در دندانهای نیش مشاهده می کنیم.چون در قوس فک قرار گرفته اند و در زیبایی و تکلم نیز تاثیر دارند به همین علت به والدین توصیه می شود که بین سن 6 تا 9 سالگی کودک خود را حتما نزد دندانپزشک ببرند تا وضعیت رشد دندانهای شیری آنها بررسی شود.

برای جلوگیری از این مشکلات استفاده از ارتودنسی متحرک بین سنین 8 تا 12 سالگی برای کودکان توصیه می شود که هم باعث می شود فضاهای استاندارد بین دندانهای کنترل شود، هم از هزینه های بیشتر ارتودنسی ثابت در آینده جلو گیری می شود

·         در سن 10 تا 13 سالگی دندانهای آسیای کوچک و آسیای بزرگ رویش می کنند

·         از سن 16 – 17 سالگی تا سن 23 – 24 سالگی نیز دندانهای عقل شروع به رویش می کنند. در مورد دندانهای عقل ما اکثرا با مشکل مواجهه می شویم چون یانهفته هستند یا نابه جا رشد می کنند و شاید باعث دردهایی در ناحیه فک شود. همچنین دندانهای عقل معمولا زودتر دچار پوسیدگی میشوند چون دندانهای انتهایی هستند و به سختی میتوان سطوح آنها را کاملا تمیز کرد. به همین علل ما در 60 – 70 درصد موارد مجبور میشویم دندان عقل را خارج کنیم

نکته 3 : اهمین دندانهای شیری به مراتب از دندانهای دائم بیشتر است، عده ی زیادی به این موضوع توجه ندارند چون دندانهای شیری کلید رویش و در واقع راهنمای رویش دندانهای دائمی کودک هستند

·         مسائل و مشکلات رایج در مورد دندانهای کودک که خانواده ها با آن رو برو می شوند:

مشکل 1 ) بعضی والدین وقتی دندان دائمی بچه از زیر دندان شیری او نوک میزنند ( مخصوصا در قسمت جلویی) نگران می شوند که دندانهای بچه در آینده کج نشود، در اینجا باید گفته شود که اصلا جای نگرانیوجود ندارد.چون رویش دندانهای دائمی مخصوصا دندانهای دائمی فک پایین در قسمت جلویی، همیشه از پشت دندان شیری است، یعنی دندان دائمی از پشت دندان شیری نوک میزند و به سمت جلو می آید همزمان با این طبق یکقاعده ی کلی در مورد رشد دندانهای دائم وجود دارد به صورت که دندانهای دائمی هنگام رویش، ریشه ی دندان شیری بالایی خود را تحلیل می برد و باعث لق شدن و افتادن دندان قبلی خود شده و سرجایش می ایستد.

در سنین 6 تا 11 سالگی اگر دندانها دچار یک سری چرخشهای نامنظم شدند مشکل چندانی نیست

مشکل 2 ) یک مساله ی خیلی مهم که والدین زیاد با آین مواجهه می شوند این است که دندان شش سالگی که اولین دندان دائمی کودک است با دندان شیری اشتباه گرفته می شود. دندان شش سالگی که بعد از انتهایی ترین دندان کودک رشد می کند و در واقع دندان آسیای اول دائمی است چون زود در می آید معمولا والدین و دندانپزشک آنرا با دندان شیری کودک اشتباه میگیرند و چون زود پوسیده می شود باید توجه داشت و مراقب بود که آنرا به جای دندان شیری نکشند چون ضرر جبران ناپذیری وارد می شود

مشکل 3 ) این مشکل وقتی به وجود می آید که یکیاز دندانهای شیری به هر علتی زودتر از موقع مقرر کشیده می شود، یک قانون کلی در محیط دهان و دندان وجود دارد به اسم قانون حرکت دندانی یعنی دندان همواره میل دارند به سمت فضاهای خالی بروند

فرض کنیم یک دندانی را زودنر از موقع مقرر در سن 6 – 7 سالگی کشیده ایم و دندان دائمی آن به طور طبیعی در سن 9 – 10 سالگی شروع به رشد می کند، وقتی فضای آن دندانی که کشیده شده خالی می شود به مرور دو دندان کناری آن به سمت این فضای خالی حرکت کرده و در واقع متمایل به فضای خالی کج می شوند و بعد که دندان دائمی در سن 9 سالگی شروع به رشد کرد فضایی ندارد که بیرون بیاید پس آن دندان عملا ممکن است نهفته بماند یا نا به جا در بیاید مثلا از لثه بیرون بزند

این اتفاق معمولا برای دندان آسیای کوچک اتفاق می افتد، برای جلوگیری از این اتفاق باید هر ماه یکبار به دندان پزشک مراجعه کنیم

نکته ی مهم در دندانپزشکی این است که اگر به هر علتی ما مجبور شدیم دندان شیری کودک را زودتر از موقع مقرر بکشیم باید حتما این فضا را نگه داریم تا دندان نهفته در بزرگسالی به وجود نیاید و این مساله خیلی مهم است .

برای جلوگیری از این مساله باید بعد از کشیدن دندان حتما یک سری پلاک به نام پلاکهای فضا نگهدارنده یا s.m در دهان کودک گذاشته شود تا این فضا از بین نرود حال اگر دیر اقدام شد و دو دندان کناری به سمت فضای خالی کج شده بودند برای درمان باید از یک سری پلاک به نام s.r استفاده کرد که باعث می شوند این فضا دوباره برگردد و دندان بتواند به راحتی رشد کند

مشکل 4 ) مشکل دیگری که در کودکان شایع است سندرمی است به نام سندرم (شیشه شیر) این کودکان معمولا عادت دارند با شیشه شیر بخوابند و این باعث می شود سرعت پوسیدگی دندان مخصوصا در دندانهای قدامی (جلویی) بیشتر شود که با شیشه گرفتن کودک و رعایت بیشتر بهداشت دهان و دندان او باید از این مشکل جلوگیری کرد

مشکل 5 ) یک مشکل شایع در کودکان عادت مکیدن انگشت مخصوصا هنگام خوابیدن است، این عادت کودک را در آینده دچار مشکلاتی می کند از جمله اینکه فک پایین جلوتر از فک بالا می آید، باعث گنبدی شدن شکل فک می شود، کام کاملا گود می شود، مشکل تنفسی برایش به وجود می آید و لوزه ی سوم پیدا می کند به همین علت خیلی باید مراقب باشیم و با روشهای مختلف این عادت را از کودک دور کنیم

·         در بیشتر مواقع دلیل انگشت مکیدن کودک استرس و اضطراب است، که با کمتر شدن این استرس این عادت نیز کمتر شده و بهبود می یابد.

·         یکی از دلایل مهم دندان قروچه یا فشار دادن دندانها روی هم مخصوصا در خواب در کودکان به خاطر شرایط استرس زایی است که کودکان در آن قرار دارد، مثلا بچه هایی که والدین ناسازگاری دارند و دعوا و تنش در محیط خانه زیاد است و آرامش ندارد، یا بچه هایی که مدت زمان زیادی در روز پای بازی های کامپیوتری می نشینند یا دیدن فیلم ترسناک مخصوصا قبل از خواب.

·         البته گاهی نیز دلیل دندان قروچه انگل است که بچه به آن مبتلاست

مشکل 6 ) یک مساله ی مهم ضربه به دندان و کنده شدن آن در کودکان است. در مواجهه با این مساله چه باید بکنیم؟

·         ابتدا باید آرامش و خونسردی خود را حفظ کنیم بعد اگر دندان در دهان کودک نبود بگردیم دندان را پیدا کنیم باید توجه کنیم به هیچ وجه دندان را از قسمت ریشه نگیریم بلکه باید از قسمت بالایی یعنی عاج بگیریم. بعد آنرا زیر شیر آب میگیریم تا اگر شنی یا خاکی شده است پاک شود .بعد اگر توانستیم دندان را در جای خود گذاشته و یک باندگاز یا دستمال تمیز روی آن بگذاریم و از بچه بخواهیم که فک خود را محکم ببندد، اگر نتوانستیم سعی می کنیم دندان را در محیط دهان کودک نگه داریم چون خیلی بهتر است، در بچه های خیلی کوچک هم که احتمال قورت دادن دندان توسط بچه وجود دارد، خودمان دندان را میگیریم و در دهان کودک نگه میداریم، اگر این کار را هم نتوانستیم انجام دهیم دندان را داخل یک ظرف شیر یا سرم شستشو قرار می دهیم بعد هرچه سریعتر خود را به مطب دندانپزشک می رسانیم، اگر تا قبل از نیم ساعت خود را به مطب دندانپزشک برسانیم احتمال زنده ماندن این دندان وجود دارد، اگر هم نشد در مان ریشه برای دندان انجام می دهیم و از همان دندان در جای خود برای کودک استفاده می کنیم

نکاتی در مورد تمیز کردن دندانهای بچه

·         بهداشت دهان و دندان از همان 6 ماهگی که دندانهای بچه شروع به رشد می کند باید رعایت شود، برای بچه های خیلی کوچک که مسواک زدن برایشان سخت است به جای مسواک از یک جایگزین یعنی یک دستمال پارچه ای تمیز ترجیحا سفید رنگ برای تمیز کردن دندانهای بچه باید استفاده کرد چون آبی که بعد از خوردن غذا به بچه داده می شود و یا شستن دهان کودک با آب، برای تمیز کردن دندان کودک کافی نیست چون آب فقط محیط دهان کودک را تمیز میکند ولی لایه ای از غذا یا اصطلاحا پلاک میکروبی که روی دندان میماند فقط با پارچه یا مسواک تمیز میشود

·         برای بچه ها از خمیر دندان مخصوص کودکان استفاده کنیم و تا جایی که امکان دارد مراقب باشیم و به بچه یاد بدهیم که خمیردندان را قورت ندهد. باز اگر هم دیدیم دفعاتی که کودک خمیر دندان را قورت میدهد زیاد است، میتوانیم از خمیر دندان استفاده نکنیم و از مسواک خالی که زیر آب ولرم گرفته ایم و پرزهایش خوب نرم و انعطاف پذیر شده استفاده کنیم

·         فلورایدتراپی برای بچه ها از 6 – 7 سال به بعد برای جلوگیری از پوسیدگی دندان توصیه می شود. البته ماده ی فلوراید در خیلی از مواد غذایی نیز به طور طبیعی وجود دارد که برای دندان مفیدند

نکاتی مهم در مورد طرز صحیح استفاده از مسواک و نخ دندان :

·         استفاده ی اشتباه و غیر اصولی از مسواک و نخ دندان هم در کودکان، هم در بزرگسالان خود ممکن است دلیل به وجود آمدن بیماریها و مشکلات مختلف دندان و لثه گردد، بد مسواک زدن و بد نخ دندان کشیدن به راحتی می تواند به مینای دندان آسیب برساند و یا یاعث تحلیل رفتن لثه ی بین دندانها شود پس ما باید نحوه ی صحیح مسواک زدن را بیاموزیم و به کودکان نیز آموزش دهیم

·         توصیه می شود روزی 3 بار مسواک و نخ دندان استفاده شود، نخ دندان خیلی مهم است چون در اکثر بیماریها ی لثه یا دندان پوسیدگی از بین دندانها شروع می شود

·         نخ دندان را همیشه قبل از مسواک استفاده کنید

طرز صحیح مسواک زدن :

·         هیچ وقت مسواک را به صورت افقی روی سطح کناری دندانها نمی کشیم، برای تمیز کردن سطح کناری دندانها مسواک را به صورت عمودی روی سطح کناری دندانها میگذاریم کمی نگه میداریم تا پرزهای مسواک وارد درزهای لای دندانها شوند سپس با کمی فشار به سمت پایین (در فک بالا) و به سمت بالا ( در فک پایین) می کشیم، یعنی در واقع مسواک را در جهت رویش دندان از انتهای دندان به سمت نوک دندان می کشیم، برای قسمت جونده ی دندان ( روی دندان ) نیز مسواک را روی سطح دندانها می کشیم

·         در آخر اگر میخواهیم مسواک زدنمان کامل شود، مسواک زدن با زاویه ی 45 درجه را انجام می دهیم، در این روش مسواک را با زاویه ی 45 درجه روی سطح کناری دندان قرار میدهیم به طوری که ردیف اول مسواک زیر لثه رود و با یک حرکت لرزشی، جرمهایی که در زیر لثه فرورفته اند را خارج می کنیم

نکته مهم : قبل از شروع مسواک زدن حتما مسواک را زیر آب ولرم قرار دهیم تا پرزها ودندانه هایش کاملا نرم و انعطاف پذیر شود

طرز صحیح نخ دندان کشیدن :

·         با یک حرکت u مانند، نخ دندان را خیلی آرام از بین دو دندان رد می کنیم و در پایین کمی نگه میداریم و سپس غذاهایی که بین دندانها جمع شده را بالا می آوریم

·         برای تمیز کردن زبان هم می شود از مسواک های مخصوص این کار استفاده کرد هم از مسواک های معمولی، بافت زبان یک بافت پوششی است، با این کار سلولهای پوششی سطحی روی زبان که از بین رفته اند برداشته می شود و این بافت شروع به دوباره سازی می کند

·         این کار هم باعث جلوگیری از بیماریهای زبان می شود، هم بوی بد دهان را از بین می برد

·         بهتر است جلوی آینه مسواک بزنیم و نخ دندان بکشیم تا ببینیم که داریم چکار میکنیم و با دقت بیشتری و صحیح تر این کار را انجام دهیم

·         معمولا عمر مفید و زمان نرمال استفاده از مسواک 3 ماه است

·         مسواکهای برقی خوب هستند ولی نمی توانند جایگزین کامل مسواکهای معمولی شوند

·         دهان شویه ها هم خوب هستند ولی نباید همیشه و هرشب استفاده شوند چون به صورت کلی باعث تغییر رنگ دندانها میشوند

استفاده از سرم شستشوی دهان بهتر است اما از این هم فقط هفته ای 3 بار باید استفاده کنیم

·         نکته ی مهم در استفاده از خمیر دندانها این است که از خمیر دندانهایی که سفید کننده هستند نباید به عنوان خمیر دندانی که دائم مصرف می کنیم استفاده شود، باید یک خمیر دندان معمولی بخریم و از سفید کننده کنار آن، نهایتا هفته ای 4 بار، استفاده کنیم در ضمن خمیر دندانهای سفید کننده برای کودکان اصلا نباید استفاده شوند

·         در افرادی که سیگاری هستند یا مشروبات الکلی مصرف می کنند چون محیط دهان اسیدی تر است پس تشکیل پلاکهای میکروبی و بروز بیماریهای دهان و دندان در آنها خیلی بیشتر از سایرین است

لثه

لثه خیلی مهم است چون جایگاه دندانهاست

·         علائم یک لثه ی سالم :

1.       صورتی رنگ است

2.       قوام آن سخت است و وقتی دست میزنیم احساس می کنیم محکم به استخوان چسبیده است

3.       خونریزی ندارد، یعنی موقع مسواک زدن یا غذا خوردن از آن خون نمی آید

·         علائم یک لثه ی ناسالم :

1.       رنگش متمایل به قرمز یا ارغوانی است

2.       شل شده و محکم به استخوان و دندان نچسبیده و کمی عقب نشینی کرده است

3.       ورم و التهاب دارد، مثلا وقتی با انگشت فشار میدهیم روی لثه جای انگشت روی لثه می ماند

4.       موقع مسواک زدن یا غذا خوردن خونریزی دارد

اگر لثه علائم بالا را مشاهد کردیم نشان دهنده ی شروع بیماری لثه است که همرا با عقب نشینی لثه است که این خود سه مرحله دارد:

1.       خفیف

2.       متوسط

3.       شدید



·         اگر بیماری در مرحله اول و دوم باشد به درمان خوب جواب میدهد ولی اگر در فاز پیشرفته تر بیماری باشد علاوه بر لثه، استخوان فک نیز تحلیل می رود که در نمود ظاهری دندانها به نظر خیلی بلند می آیند، که درمانش جراحی لثه برای توقف این تحلیل است

·         اگر در محله اولیه سریع به دندانپزشک مراجعه کنیم، احتمالا با جرمگیری دندان بیماری لثه متوقف شود چون جرم روی دندان مخصوصا جرمهای جمع شده زیر لثه عامل مهم بیماری لثه هستند

نکته مهم : عمده ترین بیماری لثه جرم است

سوال: ایا جرمگیری برای دندان ضرر دارد؟

خیر، برعکس، این جرم گیری دندان است که مینای دندان را از بین می برد، نه جرمگیری.در جرمگیری فقط مقدار جزئی از مینای سطحی دندان برداشته می شود که این مینا در عرض حدود 2 هفته دوباره توسط سلولهای مینا ساز ساخته شده و جایگزین می شود به همین دلیل است که تا 2 هفته بعد از جرمگیری دندانها حساس می شوند

سوال : علت حساسیت های دندانی چیست؟

1.       جرمگیری دندان

2.       بیماری لثه ( از غلائم مهم بیماری لثه همین حساسیت دندانها به سرما، گرما، شیرینی، ترشی است )

3.       پوسیدگی دندان

4.       بد مسواک زدن به طوریکه لثه ی اطراف دندانها از بین برود